Latijnse school

Koningsdag 2016

Zouden de meisjes spontaan de kerkbanken van de zogenaamde Latijnse school in Zwolle hebben uitgekozen. Een rustpunt in de Grote Kerk. Hoe ziet dat er danuit? We moeten het doen met een cartoon, want de foto waaraan deze is ontleend kent restricties. De betreffende foto is onderdeel van een serie, gemaakt door een fotograaf in het kader van een serie over Koningsdag 2016 in Zwolle.

Garderobe

U weet het nog? De koninklijke familie en met name Willem-Alexander en Maxima die de Grote Kerk bezoeken en nog heel wat meer van Zwolle te zien krijgen. Het ontlokte prins Constantijn nadien de uitspraak life is good in Zwolle. Misschien is het gewoon toeval dat de meisjes deze kerkbanken hebben uitgekozen als rustpunt en garderobe. Zeker nu de Grote Kerk veel activiteit ontplooit om ook in de nabije toekomst publiek te trekken. Nu is het niet gezegd dat de Latijnse school de nodige publieke aandacht krijgt. Het is in wezen een goed bewaard geheim. De meeste bezoekers lopen recht door via de hoofdingang naar het koorgedeelte, waar ook een boekenmarkt is. Zelf sla ik echter vaak eerst rechtsaf, waar de bewuste kerkbanken tegen de zijmuur zijn geplaatst. Dat zijn ze al langer daar staan bewijst een tekening in het archief van het Historisch Centrum Overijssel. Die tekening laat zien dat rangen en standen een rol speelden bij het kerkbezoek in vroeger eeuwen. Zitplaatsen werden voor een jaar verhuurd en leverden inkomsten op voor de kerk. Als uitgave kwam ik een bedrag van vier gulden tegen in het kasboek van Huize den Alerdinck.

Latijn

Volgens OnzeTaal (7/8) uit 2016 waren er rond 1600 heel veel Nederlanders die tot op zeker hoogte Latijn beheersten. Rond de 15-20%  van de mannen zo schatten onderzoekers. Door de verstedelijking ontstonden er steeds meer scholen en schooltjes, aldus Onze Taal. Scholieren, die vaak inwonend waren, bezochten verplicht in collectief verband de zondagse kerkdienst.

Ansichtkaart

Latijnse bank 

Op 6 juli 2014 besluit ik de kerkdienst van de Grote Kerk Gemeente te Zwolle bij te wonen. Om 9:30 is er dan dominee Mulderij, de eigen predikant. Ik ga zitten op de zogenaamde Latijnse bank van de voormalige Latijnse school. De bank is aan de noordzijde tegen de kerkmuur aangebouwd. Via een klapdeurtje kun je gaan zitten op deze donkerbruine houten bank. Comfort is er niet bij, alhoewel een aantal groene kussens zijn neergelegd. De bank kraakt behoorlijk. Er zijn negen genummerde plaatsen. In feite zijn er drie rijen achter elkaar. Bovendien achter een schot ter linkerzijde een identieke opstelling. Maar duidelijk is dat de achterste bank (met negen zitplaatsen) in de geval bestemd was voor de leerlingen. Ze hebben hun sporen nagelaten. Kennelijk met scherpe voorwerpen door de eeuwen heen naam en jaartal gegraveerd in de houten bank. De rij voor is in mindere mate eveneens voorzien van dergelijke inscripties. Zelf herinner ik mij dat ik als kind in de Jacobikerk in Utrecht mij behoorlijk kon vervelen. Dat zal hier niet anders zijn geweest. Ook nu duurt de kerkdienst minstens anderhalf uur. Opmerkelijk is dat behoudens ikzelf niemand in dit kerkvak is gaan zitten. Wel ter linkerzijde, waar op een gegeven moment ook de collectezak verschijnt. In een kerkvak verder naar voren zitten opmerkelijk veel jongelui. Op de laatste rij twee jongens en twee meisjes, die veel met elkaar zitten te smoezen. Het meisje aan de meest rechtse kant heeft een smartphone, pepermuntje en een sleutelbos op de kerkbank liggen. Hoe maak je vanuit deze uithoek de kerkdienst mee? Tussen de twee pilaren is er een vrij uitzicht op de kansel. Niet ondenkbaar dat indertijd de predikant verwijtend deze kant heeft opgekeken bij geroezemoes. Aan de rechterkant is er zicht op het machtige Schnitgerorgel en valt er licht door een groot venster. Vanaf deze plek is de preek goed te volgen, maar we moeten wel bedenken dat er thans audioapparatuur in gebruik is. Hoe zou het vroeger geweest zijn? Het zal niet gemakkelijk zijn, mede door de akoestiek, om altijd de preek te volgen. Ongetwijfeld net als vroeger komt de gemeentezang op achterstand ten opzichte van het daverende geluid van het orgel. In een vervolg bijdrage is het mogelijk om in te gaan op de personen die schuil gaan achter al die grafitti. Interesse?
Videofragment Kerkdienst