Biologische klok

‘Niet al te serieus genomen’

Lof der Geneeskunst 2012

De bewering van Prof. Bert van der Horst dat de medische en farmaceutische wetenschap lange tijd de invloed van onze biologische klok niet al te serieus heeft genomen ( “artsen waren daar vrij sceptisch over. Het zat een beetje in de alternatieve hoek, aldus een quote in DeStentor van 6 oktober 2012”) wil ik bestrijden. Ik kom daar dadelijk op terug. Prof. van der Horst (bijzonder hoogleraar Chronobiologie en Gezondheid ) verzorgde een voortreffelijke voordracht op vrijdag 5 oktober in de Doelen te Rotterdam (Lof der Geneeskunst 2012) over de grote vorderingen die op het terrein van de Biologische Klok gemaakt worden aan het Erasmus MC. Vooral de genetische aspecten zijn steeds beter in kaart gebracht. Over de praktische consequenties (zoals de social jetlag) volgde eveneens een fascinerende lezing van Prof. Till Roenneber van de onderzoeksgroep Chronoscience en Systemsbiology te München.

Prof. Bart van der Horst

Twee decennia geleden

Het kan haast geen toeval zijn dat dit onderwerp steeds ter sprake komt in het begin van het najaar als de dagen korter worden en stoornissen van de biologische klok de kop opsteken. Maar goed, van 7-8 oktober 1993 woonde ik een nascholing bij in het kader van het postacademisch onderwijs in de Geneeskunde (PAOG), georganiseerd door de Boerhavecommissie in Leiden onder de titel “ de biologische klok, praktische toepassingen in kliniek en huisartsenpraktijk”. De Engelstalige syllabus (volgens de tekst mede tot stand gekomen door financiële bijdragen van Pfizer BV) bestaat uit 267 pagina’s. Er zijn in die twee dagen meer dan 30 voordrachten verzorgd. Een paar titels wil ik hier vermelden om aan te geven ‘dat er niets nieuws onder de zon is’: “The cardiovascular system and daily varation in response to antihypertensive and antianginal drugs: recent advances (B.Lemmer); Morning and evening light treatment of seasonal affective disorder: response, relapse and prediction (R.H. van den Hoofdakker). Genetics of rhythms (I.E. Ashkenazi)

Syllabus

Verpletterend

Hetgeen mij –destijds praktiserend internist- is bijgebleven is het verpletterende gegeven dat toen al naar voren kwam dat oncologische behandeling wellicht beter ’s nachts kon plaatsvinden. Kennelijk is de organisatorische aanpassing (aanpassing Richtlijnen) niet tot stand gekomen? De Biologische Klok is mij sindsdien blijven boeien. Ik bewaar de syllabus als een kostbaar relikwie en heb ook de recente uitgave van Roenneberg (‘Het Innerlijk Uurwerk) aangeschaft…

Uitgave