Melaena

Waar is “ervaring” in avonddienst

Wat kunnen we er aan doen?

Zo af en toe springt een publicatie eruit en blijft je achtervolgen. Dat is deze keer het geval bij een column in Medisch Contact (week 29/30). Bert Keizer (ouderengeneeskunde) hanteert een aansprekende subtitel in zijn column (pagina 1570,18 juli 2013): “Wat er ’s avonds ontbreekt in het ziekenhuis zijn grijze haren”. Verderop in zijn verhaal vertelt hij dat hij die slogan ooit hoorde van een collega- huisarts. Het komt erop neer dat zijn observatie is dat ’s avonds “ervaring” wordt gemist. Hij onderbouwt dat o.a. met een voorbeeld van een bijna fataal verlopen maag- darm bloeding. Een patiënt, herstellende van een heupfractuur, vertoont op een avond shockverschijnselen en wordt door een ervaren arts onderzocht in het verpleeghuis waar hij verblijft. Bij rectaal toucher wordt melaena (teerzwarte ontlasting) vastgesteld en de patiënt wordt ingestuurd naar het ziekenhuis. De jonge assistent die de behandeling overneemt meent dat er geen melaena is en laat de patiënt rustig observeren op de ziekenzaal. In shocktoestand moet patiënt diezelfde nacht geopereerd worden aan een bloedende darmtumor… De les? In de zorgketen wordt een misser gemaakt. Heeft de bewuste assistent (nog maar enkele maanden in het vak) ooit wel eens melaena gezien, zo vraagt Bert Keizer zich af.

Avond- en nachtdiensten

Overweging

Bert Keizer stipt hier een belangrijk thema aan. We kunnen nog zoveel richtlijnen en protocollen maken, maar steeds gaan die uit van bepaalde elementaire observaties. Indien je observaties (’timmermansoog’)  niet deugen, heb je ook weinig aan expertsystemen. Ik vraag mij af of beleidsmakers zich dat wel voldoende realiseren. Deze overwegingen spelen een ondergeschikte rol bij allerlei plannenmakerij is mijn indruk. Een eenvoudige oplossing is er niet. De opleiding van artsen en specialisten vormt het begin. Misschien toch sneller achterwacht laten komen?  Meer grijzende dokters en minder reizende dokters (pensionado’s)? Voldoende coaching in de kliniek!  Maar toch ook  ondersteuning via hulpmiddelen. Melaena aan de handschoen? Maak een foto en deel die met je supervisor.  Dan heb je overigens nog niet de typische geur en de bijzondere consistentie van melaena te pakken… Doe een test. Maar daar komen ongetwijfeld ook innovatieve hulpmiddelen (analyse) voor beschikbaar. Maar je moet wel weer weten wanneer je al dan niet gebruik moet maken van deze hulpmiddelen…. En soms kost het teveel tijd ten nadele van de conditie van de patient.  Misschien kunnen we zo een heel lijstje met risico’s benoemen?

Impressie cartoonist Ruben Gringhuis