Izaac van Deen

De fysiologie van een leven

Tussen zieken, boeken en kikkers, 1804-1869

Wat een aardig boek! Als je het persoonsregister erbij pakt (pagina 67/68) is de strekking al snel duidelijk. Er is 12x een verwijzing naar Donders, 22x naar Moleschott en en 12x naar Thorbecke. De 19e eeuw! Het boekje van 67 pagina’s is uitgegeven in juni 2012. Een van de reeks over Groningse hoogleraren. Auteur is universitair docent van der Poel. De tijd waarin Izaac van Deen actief is, blijkt zeer dynamisch. Er vindt een transformatie plaats van de Geneeskunde. Zie de uitspraak “zonder phosfor geen gedachte”. Fosfor als essentieel onderdeel van de celstofwisseling. Kortom, er is sprake van een modern wetenschappelijke benadering van de geneeskunde. De koppeling tussen gebieden als psychologie en fysiologie.

Universiteitsmuseum-Archief (Utrecht)

Verschillende aspecten

Het boeiende is dat er tal van redenen zijn waarom Izaak van Deen interessant is. Zo is er het aspect van de vriendschap tussen drie markante fysiologen (Donders, Moleschott en van Deen). Dan het feit dat van Deen de eerste Joodse hoogleraar is in ons land met een toonaangevend fysiologisch laboratorium. Het feit dat hij begraven is op een algemene (niet-joodse) begraafplaats in Groningen (vastgesteld na uitgebreid speurwerk door de auteur van de Poel). Van Deen staat aan de basis van een aantal periodieken, zoals het Nederlands tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG), maar ook een titel Overijssel, en een ‘Nieuw archief van binnen- en buitenlandse geneeskunde’. Ook heeft hij veel gepubliceerd. Tegelijk met zijn promotie (2 februari 1834) heeft hij  van toegevoegd aan zijn achternaam Deen. Tenslotte is van Deen jarenlang actief geweest als huisarts in mijn huidige woonplaats Zwolle, waar bij hij tevens proefnemingen met kikkers deed. In de Zwolse periode kreeg hij ook te maken met een cholera-epidemie. Zijn huis in de Kamperstraat 18 is afgebroken, maar zijn naam blijft voortleven in de Dokter van Deenweg nabij de Isalaklinieken. Niet onbelangrijk: Van Deen was de huisarts van de staatsman Thorbecke, aan wie hij ook het nodige te danken heeft.

Zie ook dit bericht over Groningse periode