Hogere therapietrouw

chronische ziekten in Nederland

Effect op arbeidsproductiviteit

In Nederland gaat jaarlijks tussen de € 9 tot 13 miljard aan arbeidsproductiviteit verloren door absentie, verlaagde arbeidsproductiviteit of arbeidsongeschiktheid door veelvoorkomende chronische ziekten. Uit onderzoek van management consultancy Booz & Company en de Bertelsmann Stiftung blijkt dat interventies ter verbetering van therapietrouw van veelvoorkomende chronisch zieken in ons land een toename van € 2 tot 4 miljard aan arbeidsproductiviteit kan opleveren, of te wel: het verlies zou met een kwart teruggebracht kunnen worden. Dat vraagt wel om betere samenwerking tussen belanghebbenden: werknemers, werkgevers, beleidsmakers, zorgverzekeraars, artsen en de farmaceutische industrie. ‘Behalve samenwerking is het ook noodzakelijk dat gezondheidswinst voor alle partijen lonend kan worden’, aldus Ab Klink van Booz & Company: ‘Dat vraagt om andere manieren van bekostigen, zoals extra beloning voor het stimuleren van therapietrouw van zorgverleners’.

Deskresearch

Deze bevindingen komen voort uit een analyse van wetenschappelijke literatuur en macro-economische gegevens door Booz & Company en de Bertelsmann Stiftung naar verhoging van de arbeidsproductiviteit door hogere therapietrouw van chronisch zieken: ‘Productivity gains from improving therapy adherence’. In deze studie zijn cijfers uit Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland over het jaar 2010 geëvalueerd van vijf categorieën van veelvoorkomende chronische ziekten: hoge bloeddruk, astma/COPD, chronische rugpijn, reuma artritis en depressie. Het onvoldoende opvolgen van een voorgeschreven therapie is een veelvoorkomend en hardnekkig probleem in de gezondheidszorg. Oorzaken kunnen liggen in onvoldoende kennis over de ziekte en de behandeling, onvoldoende motivatie om de therapie voort te zetten (vooral als de voordelen op de lange termijn liggen, zoals bij stoppen met roken) en in onvoldoende praktische mogelijkheden om de therapie te blijven volgen (bijvoorbeeld het uitblijven van noodzakelijke aanpassingen in werktijden). Uit wetenschappelijke studies blijkt dat interventies regelmatig therapietrouw kunnen verhogen. Verhoogde therapietrouw leidt niet alleen tot gezondheidswinst voor de patiënt, ook tot minder zorgkosten als gevolg van minder complicaties, en tot verhoogde arbeidsproductiviteit.

Een kwart omlaag

Het totale verlies aan arbeidsproductiviteit zou met een kwart omlaag kunnen.Uit deze studie komt naar voren dat in Nederland het verlies aan arbeidsproductiviteit door absentie, arbeidsongeschiktheid en verminderde productiviteit jaarlijks € 9 tot 13 miljard bedraagt, of te wel 1 tot 1.4 % van het bruto binnenlands product. Het grootste deel hiervan, € 5 tot 7 miljard, wordt veroorzaakt door depressies, gevolgd door € 2 tot 3 miljard door chronische rugpijn, 1 miljard door reumatische artrose, 1 miljard door astma/COPD en 300 tot 400 miljoen door hoge bloeddruk.
Therapietrouw kan echter worden verbeterd, waardoor patiënten langer kunnen deelnemen aan het arbeidsproces. In Nederland zou dat totaal € 2 tot 4 miljard kunnen opleveren, waarmee het verlies van arbeidsproductiviteit door deze chronisch ziekten met een kwart verlaagd zou kunnen worden. De belanghebbenden die het meeste kunnen profiteren van hogere therapietrouw van de patiënt – werkgevers en beleidsmakers – hebben op dit moment de minste invloed en instrumenten om dit te kunnen bewerkstelligen. Maar ook de andere stakeholders missen incentives. De farmaceutische industrie staat, onder meer vanwege juridische begrenzingen, te ver af van de patiënt om interventies in medische processen te kunnen bewerkstelligen. Zorgverzekeraars zijn er nog niet van overtuigd dat minder complicaties daadwerkelijk kosten kunnen besparen. Voor zorgverleners is het in het huidige systeem het minst lucratief om in te grijpen, want diagnose en behandeling leveren in het huidige systeem meer op dan preventie.

Incentives

Gezondheidswinst moet voor alle betrokkenen lonend zijn. Booz & Company en de Bertelsmann Stiftung stellen maatregelen voor die een vruchtbare grond creëren voor initiatieven die therapietrouw verhogen.
-Extra belonen van het intensief werken aan therapietrouw binnen de curatieve zorg. Bijvoorbeeld via het hanteren van tarieven die de inspanningen van zorgverleners bij het monitoren van therapietrouw belonen.
-Verbinden van de sociale beleidsmaker en werkgevers met de gezondheidszorg. Werkgevers kunnen investeren in programma’s om therapietrouw te verhogen of in polissen die daarvan een speerpunt maken. Voor werknemers kan dit aantrekkelijk zijn, omdat daarmee niet alleen een betere gezondheid wordt bereikt, maar ook een deel van de financiële voordelen aangewend zou kunnen worden om premies voor een collectieve polis te verminderen. Beleidsmakers zullen meer integraal naar zorg- en sociale kosten moeten kijken, omdat een betere gezondheid kan leiden tot minder uitkeringen en hogere belastinginkomsten.
-Zorgverleners, farmaceutische bedrijven en andere spelers, zoals patiëntnetwerken, kunnen nieuwe dienstverlening- en business modellen moeten ontwerpen die de verhoging van therapietrouw stimuleren. Zorgverzekeraars kunnen daarbij hun polissen en bij hun zorginkoop de voorwaarden voor creëren.
-Tenslotte is het essentieel dat er geïnvesteerd wordt in wetenschappelijk onderzoek om beter inzicht te krijgen in de manieren waarop therapietrouw aantoonbaar kan worden verhoogd.