Preventie redt veel levens

Effect boven verwachting

Jaarlijks minstens 16.000 sterfgevallen en honderdduizenden ziektegevallen voorkómen

Preventieve maatregelen die de afgelopen veertig jaar in Nederland zijn ingevoerd, hebben veel meer levens gered en ziektes voorkómen dan experts verwachtten. Onderzoekers van de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van het Erasmus MC hebben de belangrijkste maatregelen in de afgelopen vier decennia geïnventariseerd. Deze blijken minstens 16.000 sterfgevallen per jaar te voorkómen. Vandaag presenteren de onderzoekers hun resultaten in het boek ‘Successen van preventie’.

Diverse terreinen

De bestrijding van tabaksgebruik was het allergrootste succes van preventie in deze periode: minder roken heeft geleid tot veel minder hartinfarcten en gevallen van longkanker. Tabaksbestrijding is in zijn eentje verantwoordelijk voor meer dan een derde van de vermeden sterfgevallen. Maar ook opsporing en behandeling van hoge bloeddruk en betere verkeersveiligheid door bijvoorbeeld de bromfietshelm en de aanleg van rotondes schelen jaarlijks duizenden doden en tienduizenden ziektegevallen.

22 voorbeelden

Lang niet al deze successen zijn even bekend. Andere voorbeelden van preventieve maatregelen die jaarlijks vele ernstig zieken of sterfgevallen voorkómen, zijn de preventie van wiegendood, de verwijdering van transvetzuren uit de voeding, en de preventie van vergiftigingen. Het boek  ‘Successen van preventie’ dat vandaag wordt gepubliceerd, beschrijft de 22 meest aansprekende voorbeelden uit de afgelopen veertig jaar. Het boek groeide uit tot een kleine ‘canon van preventie’. Vier van de successen zijn ook in een documentaire belicht.

Collectie @J.T.A. te Gussinklo

Preventie nog steeds succesvol

De afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van het Erasmus MC maakte de inventarisatie in het kader van haar veertigjarig jubileum dit jaar. Professor Johan Mackenbach, hoofd van de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg: “Veel mensen weten dat preventie in het verre verleden veel gezondheidswinst heeft opgeleverd. De aanleg van drinkwaterleiding en riolering rond 1900, en de invoering van vaccinaties tegen kinderziekten rond 1950, hebben heel veel ziekte- en sterfgevallen voorkómen. Maar of met preventie ook in de laatste tijd nog successen zijn behaald, was bij gebrek aan een eigentijds overzicht niet bekend. Om deze leemte te vullen, zijn wij voor de afgelopen veertig jaar nagegaan met welke preventieve maatregelen in de Nederlandse bevolking aantoonbare gezondheidswinst is behaald. Daarbij maakten we ook een schatting van het aantal ziekte- of sterfgevallen dat door het betreffende succes is vermeden. Deze aantallen waren veel hoger dan we hadden verwacht. Preventie is nog steeds succesvol. Ook de ziekten van veertig jaar terug zijn voor een belangrijk deel vermijdbaar gebleken.”

Officiele plechtigheid ( bron: Erasmus MC )

Stille successen

Preventieve maatregelen zijn inmiddels zo ingeburgerd, dat we ons meestal niet meer realiseren wat ze voor onze gezondheid betekenen. Mackenbach en de medeopstellers van het boek zijn van mening dat deze stille successen steeds opnieuw onder de aandacht moeten worden gebracht, zodat we blijven beseffen hoe belangrijk preventie is. Mackenbach: “Preventie lijkt niet zo sexy, maar is wel ongelooflijk belangrijk voor onze gezondheid. Nog steeds is zeker de helft van het aantal ziekte- en sterfgevallen in Nederland vermijdbaar. Maar dat gaat alleen lukken als we blijven investeren in preventie, en niet al ons geld aan genezing van ziekten uitgeven.”

Het boek komt beschikbaar in de boekhandels. ‘Successen van preventie’, 1970-2010 (met DVD). Erasmus Publishing 2011.
ISBN-13: 978-90-5235-207-7. € 24,90.